De Lessepsbuurt
Utrecht, Netherlands
De De Lessepsbuurt is een tuindorp uit het begin van de 20e eeuw in de voormalige gemeente Zuilen.
| Type tuinstad: | Woningbouwcorporatie |
| Land: | Netherlands |
| Plaats: | Utrecht |
| Bouwjaren: |
1913 Start construction 1917 Completion
|
| Opdrachtgever: | Woningbouwvereniging Zuilen |
| Vervaardiger: |
Ph. J. Hamers Philippus Jacob (Flip) Hamers (1882-1966) was een Nederlandse architect. Hij was voornamelijk werkzaam was in Het Gooi. Tussen 1915 en 1920 ontwikkelde hij enkele tuindorpen. Naast De Lessepsbuurt was dat in De Bilt en het Groninger dorp Haren. |
| Beschermd stadsgezicht: | Ja |
| Toelichting: | De wijk is sinds 2013 een (Rijks)beschermd stadsgezicht. |
| Algemene staat van de tuinstad: | Goede staat |
Algemene beschrijving
De Woningbouwvereniging Zuilen was in 1913 opgericht voor de arbeiders van de fabrieken Werkspoor en Demka, die beide in de jaren 10 van de 20e eeuw vanuit Amsterdam en Hoogezand-Sappemeer naar de Lage Weide verhuisden. Op initiatief van deze woningbouwvereniging werd De Lessepsbuurt tussen 1913–1917 gebouwd in wat destijds een afgelegen wijkje was in de weilanden tussen Utrecht en Zuilen.
Oude Zuilenaren gebruiken de Oude Bouw als naam van de buurt.
Architectuur / Stedenbouw
De gemeente Utrecht had al een stratenpatroon opgesteld waaraan architect Hamers zich moest conformeren. Een journalist van het Bouwkundig Weekblad die het wijkje bezocht werd razend enthousiast over de manier waarop Hamers dit had opgelost:
"Hoe is de architect er hier in geslaagd, ondanks den karakterloozen opzet van het stratenplan zulk een gelukkig resultaat te bereiken? Dit is geschied door te woekeren met alle factoren die de eentonigheid, de eenvormigheid kunnen breken. En schitterend, meen ik, heeft hij overwonnen in den kamp tegen de geesteloosheid die noodzakelijk vast scheen te zitten aan den dorren opzet van het stratenplan."
Hamers wist het wijkje, met open bouwblokken, het karakter van een tuindorp te geven door te spelen met de rooilijn van de rijtjeshuizen. Hij legde deze aan de hoofdstraten naar achter en de hoekwoningen en winkels juist naar voren, zodat de voortuinen ruimer werden en enigszins beschut lagen. Groen speelde een belangrijke rol bij de inrichting.
Het oorspronkelijke stratenplan (boven) en de aanpassingen van architect Hamers om het aantrekkelijker te maken. (Het Bouwbedrijf, 1917)
In totaal werden veertien bouwblokken gebouwd met daarin 361 woningen en zeven winkels. Er waren vijf verschillende woningtypen met twintig verschillende indelingen, zodat er veel variëteit was. De woningen waren voor die tijd ruim en goed geventileerd. Nogmaals het Bouwkundig Weekblad:
"Het bebouwen met losstaande huizenrijen in groepjes van 4, 6, 8, 9 of meer woningen,
Bewoners en de Community
Er waren bewust geen cafés in de wijk. Een jaarlijkse inspectie door het bestuur van de vereniging keurde de netheid van de woningen en de tuinen. Tot in de jaren 70 werd er door de vereniging op toegezien dat bewoners zich netjes gedroegen.
Recente ontwikkelingen
Woningbouwvereniging Zuilen is opgegaan in de huidige eigenaar, Woningcorporatie Mitros, die in 1998 was ontstaan uit enkele fusies. Lange tijd werd ervan uit gegaan dat de buurt in 2005 gesloopt zou worden. Het onderhoud was daardoor ondermaats en de kwaliteit van de woningen en daarmee de buurt ging achteruit. Er was veel verzet tegen sloop en uiteindelijk stemde Mitros in met renovatie, waarbij de bewoners inspraak kregen in de plannen.
Bronnen
- Website URL
- Website URL
- Boek of publicatie
Mels J. Meijers, 'Volkshuisvesting. De taak voor de Vereen. „ZUILEN" van den architect PH. J. Hamers'. In: Bouwkundig Weekblad (nr. 29 - 21 juli 1917 en nr. 30 - 28 juli 1917).
