Jeruzalem
Amsterdam, Netherlands
Jeruzalem, dat oorspronkelijk Tuindorp Frankendael heette, was de eerste naoorlogse wijk die werd aangewezen als rijksmonument.
| Type tuinstad: | Woningbouwcorporatie |
| Land: | Netherlands |
| Plaats: | Amsterdam |
| Bouwjaren: |
1950 Start construction 1954 Completion
|
| Opdrachtgever: | Gemeentelijke Woningdienst Amsterdam |
| Vervaardiger: |
Benjamin Merkelbach Een aantal architecten en stadsplanners waren betrokken bij de ontwikkeling van Jeruzalem: Benjamin Merkelbach, Cornelis van Eesteren, Ko Mulder, Charles Karsten, Piet Elling en Mart Stam. |
| Beschermd stadsgezicht: | Ja |
| Toelichting: | De hele wijk werd in 2010 aangewezen als rijksmonument en was daarmee de eerste naoorlogse wijk die deze onderscheiding kreeg. |
| Algemene staat van de tuinstad: | Onlangs gerenoveerd |
Algemene beschrijving
Jeruzalem - oorspronkelijk Tuindorp Frankendael geheten - is een buurt in Oost-Amsterdam tussen Park Frankendael en begraafplaats De Nieuwe Ooster, begrensd door de Middenweg, Kruislaan, Gooiseweg en Hugo de Vrieslaan. Het werd ontworpen in 1947-1949 en gebouwd tussen 1950 en 1955. De lage huisjes met witte muren deden de mensen denken aan Jeruzalem, vandaar de naam.
In opdracht van de Dienst Stadsontwikkeling ontwierpen de architecten B. Merkelbach, Ch.J.F. Karsten (later P.J. Elling) en M. Stam een totaal nieuwe verkavelingsvorm, bestaande uit twee L-vormige blokken. De bijna vierhonderd eengezinswoningen waren klein - minder dan 40 m2 - en werden ontworpen als duplexen, waardoor het aantal huizen verdubbelde.
De duplexwoningen in Tuindorp Frankendael waren een primeur in Nederland. De huizen waren zo ontworpen dat ze tijdelijk konden functioneren als een benedenwoning en een aparte bovenwoning, die dan na een paar jaar, met een kleine ingreep, weer samengevoegd konden worden tot een normale eengezinswoning met drie slaapkamers boven.
Architectuur / Stedenbouw
De L-vormige woonblokken, met veel groen hiertussen, kunnen gezien worden als een alternatief voor zowel de 19e-eeuwse gesloten bouwblokken als de modernere 'strokenbouw'. De architectonische en stedenbouwkundige inzichten die hier op kleine schaal werden toegepast kunnen ook gezien worden als een voorloper van de veel grotere Westelijke Tuinsteden.
Recente ontwikkelingen
Er waren regelmatig plannen om de wijk te slopen, maar die zijn nooit gerealiseerd. In 2010 (het jaar dat het een rijksmonument werd) werden plannen onthuld voor de renovatie van de wijk, waarbij slechts een deel zou worden gesloopt en vervangen door nieuwe huizen.
193 woningen werden door Rochdale ingrijpend gerenoveerd, met een volledig nieuwe houten achtergevel, een (nieuwe) badkamer, centrale verwarming en geluids- en warmte-isolatie. Er werden nieuwe blokken van respectievelijk acht en van vier verdiepingen met 86 nieuwe sociale woningen gebouwd. Het project omvat ook ongeveer 80 koopwoningen.
Woningbouwvereniging De Key, die eigenaar is van de rest van het gebied, had eerder zijn woningen een beperkte opknapbeurt gegeven.
Bronnen
- Website URL
