Gartenstadt Reform
Maagdenburg, Germany

In de stad Maagdenburg werden initiatieven ontwikkeld door de Deutsche Gartenstadt-Gesellschaft (DGG) om woningen te bouwen voor arbeiders. De DGG was opgericht in 1902 en promootte actief het idee van de bouw van tuinsteden in Duitsland. De DGG organiseerde ook excursies naar Engeland om daar tuinsteden te bekijken. In juli 1910 ging Bruno Taut mee met zo'n excursie, waar hij tuinsteden bezocht en gesprekken voerde met Engelse architecten die betrokken waren bij de bouw van de tuinsteden. In een brief aan de Gartenstadt-Gesellschaft na zijn terugkeer liet hij weten dat de reis aan al zijn verwachtingen had voldaan. De indrukken die hij opdeed tijdens deze reis zouden weldra van pas komen bij de bouw van de tuinstadnederzettingen Falkenberg in Grünau bij Berlijn en Reform in Magdeburg.

In Maagdenburg richtten 19 arbeiders van de metaalfabriek Krupp-Gruson op 4 januari 1909 de vereniging 'Reform Tuinstadkolonie' op. De ontstaansgeschiedenis is vergelijkbaar met die van Eigen Haard, de woningbouwvereniging van Het Schip in Amsterdam. Ze werden beide in hetzelfde jaar opgericht en ook door arbeiders van een metaalfabriek (in Amsterdam bij Werkspoor op Oostenburg). Een andere gemeenschappelijke overeenkomst is dat beide verenigingen begonnen met de bouw van lage woningen voor hun arbeiders. Eigen Haard deed dat in 1913 met het blok Indië 1 in de Indische Buurt in Amsterdam, en Gartenstadt Reform een jaar eerder in Maagdenburg.

Nog meer dan Falkenberg in Berlijn vertegenwoordigde Reform de ideeën van de tuinstadbeweging. De president van Gartenstadt-Kolonie Reform GmbH, Willy Plumbohm, was hier van grote invloed. Taut was goed bevriend met hem en zou jarenlang met hem corresponderen. Samen stonden ze voor het ideaal dat arbeiders in een groene, gezonde omgeving konden wonen. De wijk was echt gebouwd voor arbeiders en tussen de gebouwen was veel ruimte voor volkstuintjes, zodat de bewoners hun eigen groenten konden verbouwen. Aanvankelijk hadden alle huizen schuine pannendaken, maar op voorstel van Bruno Taut werden halverwege de jaren twintig ook huizen met platte daken gebouwd. Het meest tot de verbeelding sprekend was echter dat alle huizen kleurrijk beschilderd waren. Niet alleen de buitenkant, ook aan de binnenkant kregen de huizen kleur. Vanaf 1921 was op initiatief van Bruno Taut ook de kunstenaar Carl Krayl betrokken bij het schilderen van de huizen.

De eerste twee door de Reformvereniging gebouwde blokken werden in 1912 voltooid. Ze waren echter grauw van kleur. Het leidde tot hoon van conservatieve krachten, die de huizen afschilderden als een treurig ideaal van het socialisme. Om deze kritiek te pareren schakelden de leden, door bemiddeling van de DGG, in het voorjaar van 1913 Bruno Taut in als architect voor de volgende fasen. Hij stelde een ontwikkelingsplan op voor 29 huizen. Het waren huizen van hoge kwaliteit, gebaseerd op die in de Falkenberg wijk van Berlijn, alleen iets eenvoudiger. Het waren bijvoorbeeld geschakelde laagbouw met de huizen af en toe inspringend. Er waren meer overeenkomsten met Falkenberg. De ramen - enigszins vergelijkbaar met de ladderramen van de Amsterdamse School - waren verdeeld in twee rijen kleine ramen. De huizen waren geheel uit baksteen opgetrokken en daarna grotendeels gepleisterd en daarna geschilderd met Keim-verf in verschillende kleuren.

De bewoners kregen ook volkstuintjes tussen de blokken om hun eigen groenten te verbouwen. De plannen van Taut werden aanvankelijk met veel twijfel ontvangen, maar de vernieuwingsdrang overheerste toch. Taut zou nog vele jaren voor de vereniging blijven werken. Hij was betrokken bij alle vijf fasen van uitbreiding voor Reform. Tot eind jaren twintig bleef hij hun architect. Hij ontwierp ook een plan voor een badhuis met wasserij en een centraal gebouw met winkels. In 1921 werd Bruno Taut ook stadsarchitect van Maagdenburg en was hij verantwoordelijk voor de uitbreiding van de stad. De stad kreeg toen de naam 'kleurrijke stad' vanwege het gebruik van veel kleur.