Tuindorp Vooruit (voorheen Enka-dorp)
Ede, Netherlands
Een voor de werknemers van de kunstzijdefabriek ENKA in Ede gebouwde tuinwijk.
| Type tuinstad: | Fabrieksdorp |
| Land: | Netherlands |
| Plaats: | Ede |
| Bouwjaren: |
Het tuindorp wordt in twee fasen gebouwd. De eerste fase werd in 1922 voltooid. De tweede fase bestond uit 140 woningen. 1921 Start construction 1925 Completion
|
| Opdrachtgever: | Woningbouwvereniging "Vooruit"/ENKA Kunstzijdefabriek |
| Vervaardiger: |
F.A. Eschauzier Frits Adolf Eschauzier (Den Haag, 1889 – 's-Graveland, 1957) was een Nederlandse architect. P.J.W.J. van der Burgh Petrus Johannes Wilhelmus Jacobus van der Burgh (Berkel en Rodenrijs, 29 maart 1872 - Saint Raphael, Frankrijk, 24 januari 1963) was een Nederlandse architect. |
| Beschermd stadsgezicht: | Ja |
| Toelichting: | Een deel van fase 1 is een gemeentelijk monument. |
| Algemene staat van de tuinstad: | Onlangs gerenoveerd |
Algemene beschrijving
Het tuindorp is gebouwd voor werknemers van kunstzijdefabriek (ENKA) in Ede, die in 1922 in Ede werd geopend. ENKA richtte hiertoe Woningbouwvereniging Vooruit op, mede ook om de reistijd voor het personeel te verkleinen. De wijk kwam in twee fasen tot stand en omvatte ook sociale en culturele voorzieningen voor het personeel, zoals scholen, verenigingen, een cultureel centrum en een zwembad.
De eerste fase – 159 woningen en 2 winkels aan de Blokkenweg, Zijdelaan, Twijnstraat en Kerkweg – werd in 1922 voltooid. De tweede fase bestond uit 140 woningen aan de Blotenberglaan, Kempjeslaan, Nijverheidslaan, Graafhoek, Kortelaantje, Poortplein en Kerkweg. Het halfronde Poortplein, met onder meer een muziektent, schoolgebouw en winkeltjes, vormt de centrale ruimte in Tuindorp.
Hofje aan de Poortlaan (Pim van Tend / Wikimedia Commons, 2014).
Architectuur / Stedenbouw
De meeste bebouwing had twee bouwlagen en een schild- of zadeldak. Het materiaalgebruik was traditioneel met donkerrode gevels, metselwerk en daken gedekt met pannen. De meeste woningen zijn breder dan ze diep zijn. Veel woningen hadden een badkamer en slaapkamer op de begane grond met boven nog enkele slaapvertrekken.
Aan de Parkweg en het Poortplein markeren poortgebouwen de toegangen tot het complex. Beslotenheid is kenmerkend voor de bebouwing tussen het Poortplein en de Zijdelaan. Hier staan de bouwblokken dicht op elkaar. Het hofje aan de Poortlaan neemt binnen de stedenbouwkundige structuur een bijzondere plaats in.
Groen speelde een belangrijke rol bij de opzet van de wijk, met aandacht voor binnenterreinen, tuinen en openbare groenvoorziening. In de tuin kon men groenten verbouwen en kippen houden.
Recente ontwikkelingen
De eerste fase werd gerenoveerd (voltooid in 1997). Hierbij werd de indeling van de woningen gewijzigd. Ook de omgeving van de woningen werd zo veel mogelijk teruggebracht naar de oorspronkelijke situatie. De woningen van de tweede fase werden in de periode 1995 tot 2003 vervangen door nieuwbouw.
Bronnen
- Website URL
- Website URL
